Witamina słońca? Tak, oczywiście chodzi o witaminę D. A dlaczego? Dowiesz się poniżej. Cholekalcyferol (wit.D) jest niezbędny do wsparcia naszego organizmu, dlatego już dzisiaj powinniśmy zadbać o jego odpowiedni poziom. Poniżej przedstawiam kilka cennych faktów dlaczego jest to tak bardzo ważne.
Dlaczego warto zadbać o odpowiedni poziom witaminy D?
-
Wit. D odpowiada za funkcjonowanie wielu układów m.in.: nerwowego, kostnego, wydalniczego, pokarmowego, hormonalnego, krwiotwórczego oraz immunologicznego.
-
Źródła pokarmowe zapewniają jedynie niewielki procent zapotrzebowania na tę witaminę, a w większości jest syntetyzowana w skórze.
-
W Polce ze względu na położenie geograficzne bardzo trudno jest zapewnić odpowiedni poziom metabolitu witaminy D z syntezy skórnej i konieczne jest jej sztuczne uzupełnianie, głównie poza sezonem letnim.
-
Szacuje się, że 50-80% społeczeństwa polskiego cierpi na niedobory witaminy D.
-
Niski poziom witaminy D negatywnie wpływa na nastrój i samopoczucie oraz zaburza właściwą pracę układu odpornościowego
-
Niedobór tej witaminy może zwiększać ryzyko zachorowania na:
-
-
krzywicę u dzieci;
-
osteoporozę i osteomalację;
-
cukrzycę typu I i II;
-
nadciśnienia tętniczego;
-
nowotwory (piersi, prostaty, jelita grubego);
-
choroby autoimmunologiczne (np. łuszczyca, stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, układowy toczeń rumieniowaty);
-
choroby sercowo-naczyniowych;
-
zespół metaboliczny.
-
Czynniki jakie zmniejszają syntezę witaminy D w skórze to:
-
wiek (im więcej lat tym gorsza synteza),
-
zwiększona pigmentacja skóry,
-
mała powierzchnia skóry wystawiona na działanie słońca,
-
stosowanie kremów z filtrami,
-
położenie geograficzne,
-
okres jesienno-zimowy.
Grupy osób, u których należy zwrócić szczególną uwagę na poziom witaminy D:
-
dzieci , zwłaszcza noworodki i niemowlęta karmione piersią;
-
kobiety w ciąży i karmiące;
-
osoby starsze, powyżej 65 roku życia;
-
osoby chore (np. osoby cierpiące na otyłość, osteoporozę, cukrzycy).
Normy:
Poziom witaminy D bada się we krwi określając stężenie 25-hydroksywitaminy D (25-OHD3).
Poziom optymalny 25-OHD3:
-
u dzieci: 20-60 ng/ml (50-150mmol/l)
-
u dorosłych: 30-80 ng/ml (75-200 nmol/l).
Jak zapewnić odpowiedni poziom witaminy D?
Jak wcześniej wspomniałam witamina D w głównej mierze wytwarzana jest przez syntezę skórną, dlatego warto jak najwięcej czasu spędzać na słońcu. Zaleca się, aby ekspozycja na działanie promieni słonecznych (poza godzinami południowymi) skóry twarzy, rąk i przedramion trwała 20 minut. W tym czasie nie powinno się stosować filtrów, w celu zapewnienia lepszych warunków do wytworzenia tej cennej witaminy. Jeżeli nie mamy możliwości regularnego korzystania z dobroczynnego wpływu słońca, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, należy rozważyć suplementację. Dawki suplementów dla osób zdrowych przedstawiam poniżej:
Suplementacja
Dawki witaminy D3 (cholekalcyferolu) zalecane w populacji osób zdrowych [2,4]:
-
Dorośli (>18 r.ż.): 800-2000 jm./dziennie- zależnie od masy ciała od października do marca (jeśli jest zapewniona skuteczna dawka witaminy D w okresie letnim),
-
Dorośli (>18 r.ż.): 800-2000 jm./dziennie- zależnie od masy ciała przez cały rok (jeśli nie jest zapewniona skuteczna dawka witaminy D w okresie letnim),
-
Osoby starsze (65+): 800-2000 jm./dziennie- zależnie od masy ciała przez cały rok (ze względu na niższą skuteczność dawka witaminy D w okresie letnim),
Dawki suplementów dla osób chorych, cierpiących na niedobory wit. D oraz dla dzieci, kobiet w ciąży i karmiących powinien ustalić lekarz.
Nie zapominajmy także o właściwej diecie bogatej w witaminę D, czyli spożywania produktów takich jak: mleko i jego przetwory, masło, ryby, niektóre grzyby.
Podsumowując,
Rola witaminy D w kontekście właściwej pracy organizmu człowieka jest bardzo szeroka. Ze względu na strefę klimatyczną mieszkańcy naszego kraju narażeni są na występowanie niedoborów tej witaminy. Okres jesienno-zimowy sprzyja pogłębianiu deficytów, dlatego w czasie od października do marca warto przyjmować suplementy cholekalcyferolu, którego poziom powinien być dobrany w zależności od stanu zdrowia, wieku oraz innych źródeł dostarczanych do organizmu. Przed podaniem suplementu należy wykonać badania krwi i ustalić poziom 25-OHD3 i skonsultować wyniki z lekarzem. Jednocześnie pamiętajmy o spożywaniu naturalnych źródeł tej witaminy odporności.
Źródła:
-
K. Matysiak-Luśnia, Witamina D i jej znaczenie u krytycznie chorych, Anestezjologia Intensywna Terapia, 2016, tom 48, numer 3, 209–216;
-
K. Buczkowski i wsp., Wytyczne dla lekarzy rodzinnych dotyczące suplementacji witaminy D, Zalecenia opracowane przez Polską Grupę Roboczą International University Family Medicine Club, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, vol 7, no 2, 55–58;
-
J. Charzewska i wsp., Stanowisko Zespołu Ekspertów. Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D – 2009, Ginekol Pol. 2010, 81, 149-153;
-
A. Kuryłowicz i wsp. , Wpływ niedoboru witaminy D na rozwój nowotworów i chorób , autoimmunologicznych , Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology, Tom/Volume 58; Numer/Number 2/2007
-
Płudowski P, Karczmarewicz E, Bayer M et al.: Practical guidelinesfor the supplementation of vitamin D and the treatment of deficits in Central Europe — recommended vitamin D intakes in the general population and groups at risk of vitamin D deficiency. Endokrynol Pol 2013; 64: 319−327
-
M.Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk, Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezaaźnych, PZWL, 2011.